Mozart i Salieri

PIERWSZA ODSŁONA

„Powiadają, że nie ma sprawiedliwości na tym świecie. Nie ma jej jednak i w niebie, to dla mnie jasne jak prosta gama” – mówi kompozytor Antonio Salieri. Całe lata ciężkiej pracy nie znaczą nic wobec geniuszu, a ten Bóg ofiarował błaznowi, nieświadomemu głuptasowi – Mozartowi! Otóż i on, wraz z przywleczonym tu z oberży ślepym skrzypkiem, co na swój sposób masakruje arię Zerliny z Don Giovanniego – Batti, batti. Mozart śmieje się beztrosko, a Salieri płacze, zgrzytając zębami: ,,Nie mogę nie płakać, gdy jakiś łajdaczyna profanuje Madonnę Rafaela!” By pocieszyć przyjaciela, Mozart siada do klawiatury, improwizując porywającą muzykę, podyktowaną mrocznymi przeczuciami. Salieri jest wstrząśnięty: „Szedłeś do mnie z czymś takim, a jednak mogłeś się zatrzymać w oberży? Sam siebie nie jesteś godzien, Mozart”. Dwaj muzycy wyznaczają sobie spotkanie Pod Złotym Lwem. Salieri zostaje sam: „Nie mogę się oprzeć przeznaczeniu, muszę go powstrzymać, gdyż jeśli wzleci wyżej jeszcze w swej sztuce, po jego śmierci muzyka nigdy się nie podniesie” . Trucizna jest gotowa.


DRUGA ODSŁONA

Pod Złotym Lwem Mozarta prześladuje wizja mężczyzny w czerni, który zamówił u niego Requiem. Sącząc słowa pociechy, Salieri wlewa zarazem truciznę do jego kieliszka. Mozart wypija wino, siada do klawiatury i gra pierwsze takty Requiem. Salieri nie może powstrzymać łez, czuje jednak ulgę, gdyż spełnił nadludzką misję. Nagle Mozart czuje się niedobrze i wraca do domu, by się położyć. Zwątpienie ogarnia Salieriego: a jeżeli geniusz i zbrodnia nie mogą sąsiadować ze sobą w ludzkiej duszy? A jeżeli legenda kłamie i Michelangelo nie był mordercą? Cóż czeka wówczas Salieriego i pamięć o nim?

Piotr Kamiński Tysiąc i jedna opera, PWM 2008.